جفت گیری ملکه حدود ٥ روز بعد از تولد، ملکه تحرک و چابکی بيش تری يافته و از نظر بدنی آماده پرواز جفت گيری می شود.
در فاصله روز های ششم تا چهاردهم تولد در حوالی بين ساعت ١٠ تا ٢ بعد ازظهر يک روز آفتابی و بدون باد ملکه به تنهايی از کندو خارج و احتمالاً مسافت قابل ملاحظه ای از آن دور می شود (فقط در فصل جفت گيری) اين پرواز را پرواز عروسی می نامند.
جماعت زنبوران نر که در محل تجمع نرها قبلاً روی زمين نشسته اند، با پخش ماده جذب کننده ی نرها (فرمون) که توسط ملکه پخش می شود، زنبوران نر را به سوی خود کشانده و قوی ترين نرها به ترتيب با ملکه جفت گيری می کنند. اين جفت گيری حدوداً در ارتفاع ١٥-١ متری صورت می گيرد.
به علت خارج شدن قسمت مهمی از دستگاه تناسلی نر در موقع جفت گيری بلافاصله زنبور نر می ميرد و قسمتی از دستگاه تناسلی نر در دستگاه تناسلی ملکه باقی می ماند. سپس زنبور نر بعدی قبل از جفت گيری با پای خود باقيمانده دستگاه تناسلی نر قبلی را از دستگاه تناسلی ملکه جدا می کند و خود اقدام به جفت گيری می کند. زمانی که ملکه احساس کرد که ميزان اسپرم کافی است با باقيمانده دستگاه تناسلی آخرين نر جفت گيری کرده، به کندو باز می گردد. دستگاه تناسلی آخرين نر جفت گيری کرده زمانی از دستگاه تناسلی ملکه جدا می شود که کليه اسپرم های زنبوران وارد کيسه ی ذخير ه ی اسپرم شوند.
برای اين که جفت گيری ملکه با قوی ترين نرها صورت بگيرد و هم چنين برای جلوگيری از آميزش خويشاوندی، جفت گيری ملکه هرگز در داخل کندو صورت نمی گيرد و ملکه هميشه در هوای آزاد و در محل تجمع نرها اقدام به جفت گيری می کند. چنان چه ملکه باکره تا سن سه هفتگی جفت گيری نکند ديگر قادر به جفت گيری نبوده و شروع به گذاشتن تخم های بارور نشده که به زنبورهای نر تبديل می شوند؛ می کند. اصولاً زنبودار بايد ملکه را در فاصله هفته دوم و سوم عمرش بازديد کند تا چنان چه ملکه جفت گيری نکرده باشد، شخصاً نسبت به تعويض آن با يک ملکه بارور شده و در صورت عدم امکان با يک ملکه باکره يا يک شان حاوی سلول ملکه اقدام کند.
ملکه در پرواز جفت گيری به طور متوسط با ٩ زنبور نر مختلف جفت گيری کرده، اين تعداد جفت گيری باعث کاهش خطر هم خونی و تقويت صفات خوب در کندو می شود. ملکه تا پنج روز بعد از جفت گيری شروع به تخم ريزی کرده و ديگر هرگز از کندو خارج نمی شود. مگر همراه بچه کندو، مدت پرواز جفت گيری بين ١٠ تا ٣٠ دقيقه طول می کشد ولی کم تر از اين مدت نيز امکان پذير است.
بعد از جفت گيری ملکه توجه زنبوران کارگر به او نسبت به سابق بيش تر می شود و هنگامی که ملکه روی شان ها حرکت می کند تعدادی زنبور کارگر که ملازم ناميده می شود، ( ١٢-١٠ عدد) در حالی که سر همه آن ها متوجه ملکه است، در اطراف او حلقه می زنند.
تخم ريزی تنها وظيفه ملکه تخم ريزی است و در هر کندو بيش از يک ملکه وجود ندارد همان طور که اشاره شد تخم گذاری دو تا پنج روز بعد از آخرين جفت گيری شروع و چنان چه شرايط مناسب باشد در ظرف چند روز به ظرفيت قابل قبولی از تخم ريزی می رسد. يک ملکه خوب در فصل بهار و اوايل تابستان که جمعيت کندو به حداکثر می رسد و شرايط از نظر حرارت، رطوبت و ميزان غذا مناسب است، روزانه حدود ٢٠٠٠ تا ٢٥٠٠ تخم می گذارد، بايد توجه داشت که وزن تعداد تخم گاهی بيش از وزن خود ملکه است و از اين نکته می توان به اهميت مقدار و کيفيت غذايی که توسط کارگران به ملکه خورانده می شود و هم چنين سرعت هضم و جذب غذا توسط ملکه پی برد.
تخم گذاری در اواخر تابستان و پاييز (در مناطق سردسير) به مرور کاهش می يابد و در فصل زمستان تخم گذاری قطع می شود وفقط در کندوهای پرجمعيت و قوی، تعدادی از تخم ها را پرورش می دهند.
ملکه ممکن است تا پنج سال زندگی کند ولی بهترين راندمان کار ملکه از نظر تخم گذاری در دو سال اول عمر او است. تخم گذاری در سال اول خوب و با افزايش سن کم می شود. در سال های بعد (سوم به بعد) ذخيره اسپرم ملکه رو به کاهش نهاده و بيش تر تخم هايی که می گذارد بارور نشده است که به زنبوران نر تبديل می شوند و چون تخم ها در حجره کارگران گذاشته می شود، نرهای حاصله از نظر جثه کوچک می شوند. هم چنين اغلب، چندين تخم در يک حجره گذاشته ولی بيش از يک تخم پرورش داده نمی شود. در چنين مواقعی کندو خود سعی می کند نسبت به تعويض ملکه اقدام و ملکه جوانی پرورش داده و جانشين کند. لازم است زنبوردار در عمل تعويض ملکه پيش دستی کرده و ملکه را تعويض کند.
ملکه برای تخم گذاری در روی شان حرکت می کند و اين حرکت ظاهراً حساب شده است. ملکه ابتدا سرش را داخل حجره کرده و آن را امتحان می کند و اگر سلول را خالی و آماده و مناسب تخم گذاری يافت سرش را از سلول بيرون می آورد و کمی جلو می رود و سپس بدنش را کج کرده و شکمش را داخل حجره می کند و بسته به نوع حجره يک تخم بارور شده يا نشده در آن می گذارد و اين کار را مرتباً ادامه می دهد. تخم گذاری در هر حجره بيش تر از چند ثانيه طول نمی کشد.
