عسل هایی که بدون دخالت انسان بر روی صخره ها و درختان و یا داخل غارها توسط زنبور عسل تولید می شود و جهت تولید این عسل مدیریت زنبوردار صورت نگرفته است. در واقع این عسل ها به صورت کاملا طبیعی تولید شده اند و بسته به منطقه و گیاهان موثر در تولید عسل کیفیت شان نیز می تواند متفاوت باشد.
منشا عسل وحشی دو گونه زنبور عسل معمولی و زنبورعسل کوچک است که به صورت وحشی و مدیریت نشده زیست دارند. برای هزاران سال به صورت وحشی کلنی های زنبور عسل نژاد ایرانی در جنگل های شمال و در منطقه رویشی زاگرس در غرب کشور در داخل تنه درختان بلوط، افرا، کیکم، توسکا، گلابی وحشی و پسته وحشی و یا گاها بر روی صخره های مرتفع زیست داشته و توسط افراد محلی و بومیان مورد بهره برداری قرار میگیرد.
به طور متوسط از هر کلنی 2-5 کیلوگرم عسل خالص تولید و در فصول خاصی از سال (تیر-شهریور) توسط شکاچیان عسل، که مهارت بالایی در بالارفتن از صخره ها و درختان دارند برداشت می شود. میزان تولید این عسل بسیار محدود بوده و در کل کشور کمتر از 10تن است و اغلب به صورت عسل باموم و معمولا به قیمت بسیار بالایی به فروش می رسد.
نوع دیگر عسل وحشی توسط زنبور عسل کوچک در مناطق گرمسیری جنوب و جنوب غرب کشور همچون استان های ذیل تولید می شود:
بوشهر
خوزستان
هرمزگان، ایلام
جنوب کرمان
کهگیلویه و بویراحمد
جنوب فارس
این گونه زنبور عسل نورپسند و مهاجر بوده و قابلیت مدیریت و پرورش توسط انسان را ندارد و اغلب بر روی شاخه درختان کنار، لیمو، آکاسیا، پسته وحشی، انبه و پاگاها در داخل شهرها در حیاط منازل و مناطق کم سروصدا کلنی تشکیل می دهد. به طور متوسط از هر کلنی 500 گرم تا 3 کیلوگرم عسل قابل برداشت است.
متاسفانه برداشت این عسل اغلب با تخریب کلنی و از بین رفتن جمعیت زنبور عسل همراه است. این کلنی های زنبور عسل توسط افراد محلی برداشت و همراه با شان مومی تقریبا گرد تا استوانه ای که اطراف چوب درختان است، به قیمت های گاها بسیار بالا عرضه می شود.
متاسفانه برداشت بی رویه و غیر اصولی این عسل ها موجب نابودی کلنی زنبور عسل و قطع تنه و شاخه درختان می شود و نگرانی هایی از بابت کاهش جمعیت زنبور عسل و مشکلات زیست محیطی فراوان وجود دارد.
